I. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH.
1. UCZNIOWIE
Większość badanych uczniów deklaruje, że czuje się bezpiecznie w szkole - 65%, 19% - nie czuje się bezpiecznie.
Koreluje to z wynikiem, że 68% uczniów nie było ofiarami przemocy, 28% ankietowanych podało, że byli ofiarami przemocy, 3% - odpowiedziało, że nie pamięta.
Najczęstszą formą przemocy było: przezywanie, wyśmiewanie, zaczepianie, szturchanie, kopanie, niszczenie rzeczy i straszenie pobiciem. W dalszej kolejności uczniowie podawali: zabieranie jedzenia, pobicie, kradzieże.
69% ankietowanych wskazało, że zdarzenie przemocy miało miejsce na terenie szkoły,
27% - na osiedlu, na którym znajduje się szkoła oraz na boisku szkolnym, 19% - w drodze do/ze szkoły.
50% uczniów zadeklarowało, że powiadomiło kogoś innego
o fakcie zaistnienia przemocy. Niestety większa liczba ankietowanych - 65%, nie powiadomiła nikogo. Najwięcej osób o zaistnieniu przemocy powiadomiło rodziców – 46 %, po 30% - nauczyciela/pedagoga/rodzeństwo oraz kolegę/koleżankę.
56% badanych uczniów było świadkami przemocy na terenie szkoły i jej okolicy, 31% -
nie było świadkami przemocy, 12% stwierdziło, że nie pamięta. Na terenie szkoły najczęściej zjawisko przemocy, wg ankietowanych, miało miejsce na korytarzu – 85%, następnie w szatni – 33%, oraz po ok. 19%: w klasach podczas przerw i w toaletach. Ankietowani uczniowie podali, że powyższe sytuacje najczęściej mają miejsce podczas przerw – 90% oraz po zakończeniu zajęć lekcyjnych – 29%.
39 % uczniów było świadkami przemocy poza szkołą.
Poza budynkiem szkoły uczniowie są świadkami przemocy najczęściej na osiedlu,
na którym znajduje się szkoła – 44%, oraz okolicy zamieszkania/ w drodze do/ze szkoły – 42%.
50% uczniów nie zareagowało będąc świadkiem przemocy, 25% - zareagowało, pozostali stwierdzili, że nie pamiętają jak zachowali się w tej sytuacji. Najwięcej ankietowanych stanęło w obronie ofiary - 69%.
60% badanych uczniów podało, że sprawca przemocy nie był im znany.
55% wskazało na ucznia z innej klasy oraz na młodzież z osiedla, na którym znajduje się szkoła, 47% - wskazało kolegę/koleżankę z klasy.
68% ankietowanych stwierdziło, że nie byli sprawcami przemocy, 17% - przyznało się
do bycia sprawcą przemocy. Większość sprawców przemocy – 87% działała sama Najczęściej stosowaną formą przemocy było: przezywanie (94%), wyśmiewanie się (69%), szturchanie (56%), zaczepianie (50%), straszenie pobiciem i kopanie (31%). Jako przyczynę stosowania przemocy uczniowie podawali: zabawę (50%) i presję innych (31%).
60% sprawców przemocy twierdzi, że nie poniosło żadnych konsekwencji za swoje czyny,
40%- zadeklarowało, że poniosło konsekwencje: dyscyplinarne w szkole.
Propozycje uczniów dot. zwiększenia poczucia bezpieczeństwa w szkole i jej okolicy:
- zwiększenie monitoringu na terenie szkoły oraz monitoring osiedlowy;
- zatrudnienie ochrony w szkole;
- wzmocnienie dyżurów nauczycielskich na korytarzach;
- zwracanie uwagi na grupy uczniów wchodzących wspólnie do toalety (palenie);
- reagowanie na najmniejsze akty przemocy;
- rozwiązywanie sytuacji konfliktowych „tu i teraz”, nie odraczanie w czasie;
- patrole policyjne/Straży Miejskiej w okolicy szkoły.
Bardzo wysokie wyniki uzyskała szkoła wśród nowoprzybyłych uczniów klas I – zdecydowana ich większość, bo aż ponad 80% z nich, czuje się w niej bezpiecznie zawsze bądź często. Na tak wysokie poczucie bezpieczeństwa, wg uczniów, istotny wpływ ma dobra atmosfera istniejąca w szkole oraz dyżury nauczycielskie na przerwach – po 49%, fakt, że uczniowie przyjaźnią się między sobą – 33%, dobry kontakt uczniów z wychowawcą - 21%. Relacje pomiędzy nauczycielami i uczniami były w dużej części oceniane jako życzliwe – 62%, jedynie 3% oceniło je negatywnie.
Czynnikami sprzyjającymi poczuciu bezpieczeństwa jest dla uczniów obecność w pobliżu szkoły Straży Miejskiej i Policji. Natomiast na obniżenie poczucia bezpieczeństwa wpływają przede wszystkim: grupy uczniów z klas starszych - 16%, koledzy z klasy/osoby z poza szkoły - 11%, lęk przed nauczycielami – 8%, lęk przed kradzieżami – 20%, lęk przed dealerami narkotykowymi – 15%.
36 % uczniów przyznało, że koledzy ze starszych klas praktykują wobec nich tzw. „falę”.
2. RODZICE/OPIEKUNOWIE PRAWNI
75% ankietowanych rodziców uważa szkołę, do której chodzi ich dziecko
za bezpieczną.
Zdecydowana większość ankietowanych podała, że jego dziecko nie było ofiarą przemocy – 84%, 9% - przyznało, że dziecko było ofiarą przemocy, pozostali - nie wiedzieli. Najczęściej stosowana była przemoc psychiczna – wskazało na nią 75% rodziców, przemoc fizyczną wskazało 37% ankietowanych.
Wg rodziców przemoc miała miejsce na terenie szkoły i w drodze do/ze szkoły – po 50%.
We wszystkich zgłoszonych przypadkach stosowania przemocy wobec ich dzieci, znany był sprawca przemocy. O fakcie zaistnienia przemocy najczęściej powiadomiono nauczyciela/pedagoga - 62%.
Wg ankietowanych 37% sprawców przemocy poniosło konsekwencje dyscyplinarne
w szkole, druga połowa rodziców udzieliła odpowiedzi nie/nie wiem.
Wg badanych za istnienie przemocy odpowiedzialni są przede wszystkim sami uczniowie, sami rodzice – niekonsekwencja wychowawcza oraz nauczyciele – brak rozmów z dziećmi o przemocy.
Propozycje rodziców/opiekunów prawnych dot. zwiększenia poczucia bezpieczeństwa
w szkole i jej okolicy:
- zwiększenie monitoringu;
- spotkania z pedagogiem, psychologiem,
- patrole Straży Miejskiej/ Policji,
- wzmocnienie dyżurów nauczycielskich podczas przerw,
- poważne traktowanie nawet najbardziej błahych sytuacji zgłaszanych przez uczniów nauczycielom.
3. NAUCZYCIELE
90% badanych nauczycieli deklaruje, że w szkole jest bezpiecznie i bezpiecznie się
w niej czuje.
Zdecydowana większość ankietowanych podała, że było świadkiem przemocy – 70%. Prawie na równi stosowana była przemoc psychiczna (60%) i fizyczna (50%).
Wszyscy ankietowani nauczyciele będący świadkami przemocy zareagowali na nią.
70% osób powiadomiło o tym fakcie wychowawcę klasy i pedagoga.
93% nauczycieli wiedziało czym zakończyła się sprawa stosowania przemocy.
43% ankietowanych uczestniczyło w wyjaśnianiu sytuacji od początku
do końca.
Ankietowani rozmawiają z uczniami o zjawisku przemocy – 80%. Najczęściej ma to formę pogadanek, rozmów indywidualnych, zajęć warsztatowych, rozmów w obecności funkcjonariuszy policji.
Wg ankietowanych nauczycieli za istnienie przemocy odpowiedzialni są przede wszystkim sami uczniowie, ich rodzice oraz media.
II. OBSZARY DZIAŁAŃ / WNIOSKI.
- Regularne monitorowanie poczucia bezpieczeństwa.
- Modernizacja monitoringu szkolnego.
- Wzmocnienie dyżurów nauczycielskich podczas przerw.
- Poważne traktowanie najmniejszych przejawów przemocy/zagrożenia bezpieczeństwa uczniów, konsekwencja, nie odraczanie w czasie.
- Praca wychowawcza z uczniami zwracająca szczególną uwagę na wzajemne relacje dzieci – przezywanie, wyśmiewanie.
- Praca wychowawcza z uczniami kładąca nacisk na uwrażliwianie dzieci na zjawisko przemocy i wpajanie konieczności informowania o niej dorosłych (m.in. wzywanie pomocy w sytuacji bycia świadkiem przemocy).
- Budowanie pozytywnych i mocnych relacji na linii wychowawca- klasa-uczeń.
- Zajęcia warsztatowe/pogadanki dla klas z zakresu szeroko pojętej profilaktyki.
- Dyżury pedagoga dla uczniów i rodziców.
- Ścisła współpraca z Policją/Strażą Miejską w zakresie zwiększenia bezpieczeństwa
w okolicy szkoły.
Opracowanie:
Iwona Marczyńska- Barć
Alicja Czudec-Czyrnecka,
