Bezpieczeństwo w szkole i okolicach - wyniki i analiza badań ankietowych 2018 r.

 

Bezpieczeństwo w szkole i w jej okolicy w opinii rodziców, uczniów i nauczycieli
Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 77 w Krakowie

            Wzorem lat ubiegłych zostały przeprowadzone we wrześniu i październiku 2018 r.  wśród rodziców, uczniów i nauczycieli badania ankietowe, których celem było pozyskanie informacji na temat ich poczucia bezpieczeństwa oraz skali i typu zagrożeń występujących na terenie szkoły i w jej okolicy, a następnie opracowanie planu działań naprawczych.

Bezpieczeństwo w szkole i w jej okolicy w opinii rodziców uczniów

Kwestionariusz ankiety wypełniło 50 osób.

W opinii 46 respondentów, tj. 92 % ankietowanych szkoła jest bezpiecznym miejscem dla ich dzieci.

8 rodziców, tj. 16 %  stwierdziło, iż ich dzieci były ofiarami przemocy, najczęściej fizycznej, jednakże zdarzenia te w równym stopniu miały miejsce na boisku szkolnym, w drodze do i ze szkoły, jak i na terenie szkoły. Sprawca przemocy w 78 % był ich dziecku znany.

Część rodziców o przemocy wobec ich dziecka nie powiadomiła nikogo - 15 %. Pozostali rodzice powiadomili następujące osoby lub instytucje:

a/ policję - 23 %

b/ nauczyciela/pedagoga - 39 %,

c/ dyrektora szkoły - 15 %

d/ inne osoby - rodzinę - 8 %.

W większości sytuacji rodzicom, których dzieci doświadczyły przemocy, znane są konsekwencje, jakie ponieśli ich sprawcy - 71 %. Były to konsekwencje dyscyplinarne w szkole lub postępowanie przed  Sądem.

Źródłem istnienia przemocy w szkole, w opinii rodziców są:

• sami uczniowie, którzy mają przyzwolenie na przemoc ze strony kolegów i rodziców,
• rodzice, którym brakuje konsekwencji i zasad wychowania oraz nie kontrolują form spędzania czasu wolnego  ich własnych dzieci,
• nauczyciele, którzy czasami nie dostrzegają problemu,
• media,
• oraz prawo polskie, które jest zbyt łagodne dla sprawców przemocy.

Rodzice wskazują również szereg cennych propozycji zmierzających do poprawy bezpieczeństwa zarówno w szkole ich dzieci, jak też w okolicy tej szkoły, takich jak:

• rozmowy z uczniami nt. przemocy,
• surowsze kary dla uczniów sprawiających problemy i pokrycie strat przez ich rodziców,
• stworzenie systemu szybkiego reagowania,
• większy nadzór nad osobami stwarzającymi zagrożenie i ewentualne ich umieszczanie
  w placówkach wychowawczych,
• ścisła współpraca nauczyciele - rodzice,
• zwiększenie praw nauczycielom (tak jak dawniej), aby mogli oni "poskromić" agresywnych uczniów,
• edukacja rodziców,
• monitoring osiedlowy,
• częstsze poruszanie tematu przemocy psychicznej i fizycznej,
• częstsze spotkania z udziałem: policji, straży miejskiej, psychologami,
• zwiększenie  ilości policjantów i strażników miejskich.

 

Poczucie bezpieczeństwa uczniów
            Ankiety wypełniło 103 uczniów ze starszych klas szkoły podstawowej i klas trzecich gimnazjalnych. W badaniach uczestniczyło  46 dziewcząt i 57 chłopców.

76 % ankietowanych uczniów w szkole czuje się bezpiecznie, 23 % - nie ma takiego poczucia, a 1 % uczniów tego nie wie. W porównaniu do poprzednich badań wzrosło u uczniów poczucie bezpieczeństwa z 73 % do 76 %.

62 % badanych nie było ofiarami przemocy w szkole ani w jej okolicy. 38 % doznało różnych form przemocy, wśród których dominują: wyśmiewanie - 18 %,  przezywanie - 16 %, zaczepianie - 13 %. W dalszej kolejności uczniowie wskazywali na takie zachowania, jak: szturchanie, straszenie pobiciem.

40 % doznających przemocy nie zgłosiło tego faktu. Większość uczniów - 60 % o doznanej przemocy powiadomiło: rówieśników (kolegów, koleżanki) - 34 %,  rodziców -
24 %, nauczyciela - 12 % oraz w równym stopniu rodzeństwo, dyrektora i pedagoga szkolnego. W 2 przypadkach o sprawie została poinformowana policja.

            W opinii 60 % respondentów do zachowań przemocowych dochodzi najczęściej w szkole. Pozostałe wskazania dotyczą drogi do i ze szkoły oraz osiedla, na którym znajduje się szkoła. Stąd też 66 % ankietowanych było świadkiem przemocy w szkole. W opinii uczniów najbardziej niebezpiecznymi miejscami w szkole są: korytarze - 46 % i szatnia - 30 %, podczas przerw - 69 %, czyli są to miejsca wzmożonego ruchu uczniów.  Zachowania takie, w opinii ankietowanych, zdarzają się rzadko - 60 %, a nawet bardzo rzadko - 13 %.

48 % uczniów obserwowało zachowania przemocowe również poza szkołą, najczęściej - 37 % na osiedlu, na którym znajduje się szkoła lub w okolicy, gdzie mieszkają - 22 %. Przemoc w drodze do i ze szkoły zaobserwowało 18 % ankietowanych. Zdecydowana większość - 81 % nie podjęła żadnej interwencji. W grupie 19 % uczniów reagujących  na przemoc ich działania sprowadzały się do obrony ofiary - 83 % i/lub powiadomienia nauczyciela - 17 %.

Większości ankietowanym - obserwującym przemoc poza szkołą - 64 % - jej sprawcy są znani i są to: uczniowie z innej klasy - 45 %, uczniowie z tej samej klasy - 30 % lub młodzież z osiedla - 21 % .

76 % badanych nie dokonywało przemocy w szkole ani też w jej okolicy. 24 % przyznało się do bycia sprawcą przemocy, a aktów agresji dokonywali sami (bez udziału grupy) - 59 %. Najczęściej stosowaną formą przemocy było: przezywanie, wyśmiewanie się, przezywanie, zaczepianie oraz szturchanie. Jako przyczynę stosowania przemocy uczniowie podawali zabawę oraz zemstę lub nerwy.

64 % sprawców twierdziło, iż nie ponieśli żadnych konsekwencji związanych z dokonaną przez nich przemocą. Pozostali uczniowie ponosili najczęściej konsekwencje dyscyplinarne w szkole.

Uczniowie nie podali własnych propozycji dotyczących zwiększenia ich poczucia bezpieczeństwa w szkole lub w jej okolicy.

 Bezpieczeństwo w szkole w opinii nauczycieli

Kwestionariusz ankiety wypełniło 25 osób.

W opinii 24 respondentów, tj. 96% ankietowanych szkoła jest bezpiecznym miejscem zarówno dla uczniów, jak i pracujących w niej nauczycieli.

Wprawdzie część nauczycieli - 18 osób - 72% było świadkami przemocy w szkole, najczęściej fizycznej - 62%, jednakże wszyscy badani zareagowali w tych sytuacjach: zgłaszając każdy fakt przemocy odpowiednio do:

• pedagoga - 30 %,
• wychowawcy - 28 %,
• rodziców - 26 %,
• dyrektora - 16 %

i w większości, tj. w 78 % uczestnicząc w czynnościach podejmowanych przez szkołę od początku aż do ich zakończenia. Wszyscy natomiast wiedzieli, jak zakończyło się postępowanie w zgłaszanej przez nich sprawie. 96 % ankietowanych nauczycieli prowadzi rozmowy z uczniami na temat zachowań przemocowych w formie:

• spotkań indywidualnych - 39 %,
• pogadanek - 36 %,
• warsztatów - 18 % ,
• oraz burzy mózgów lub gazetek.

Obszary działania/wnioski:

1. regularnie monitorować poczucie bezpieczeństwa,
2. podczas przerw w ramach dyżurów nauczycielskich należy zwiększyć nadzór takich miejsc, jak szatnie i toalety,
3. reagować na najmniejsze nawet przejawy przemocy/zagrożenia bezpieczeństwa uczniów,
4. podejmować działania wychowawcze skierowane na wzajemne relacje dzieci – przezywanie, wyśmiewanie,
5. uwrażliwiać dzieci na zjawisko przemocy i na konieczność informowania o niej dorosłych (m.in. wzywanie pomocy w sytuacji bycia świadkiem przemocy),
6. budować pozytywne relacje na linii wychowawca- klasa-uczeń - rodzic,
7. organizować zajęcia warsztatowe/pogadanki dla uczniów i ich rodziców z zakresu szeroko pojętej profilaktyki, w tym zachowań ryzykownych, przy udziale psychologów, przedstawicieli Policji i Straży Miejskiej,
8. w planach pracy wychowawców klasowych powinny zostać uwzględnione zagadnienia związane z rozwiązywaniem konfliktów bez przemocy w celu wyposażenia uczniów w konstruktywne umiejętności interpersonalne, mające przełożenie na lepsze relacje rówieśnicze.